Alergia sezonowa występuje w określonych porach roku, gdy pylą konkretne rośliny. Wczesna wiosna (luty-kwiecień): olcha, leszczyna, brzoza. Późna wiosna (maj-czerwiec): trawy, żyto. Lato (czerwiec-sierpień): trawy, bylica, pokrzywa. Jesień (sierpień-październik): bylica, ambrozja. Nasilenie objawów alergicznych zależy od stężenia pyłków w powietrzu i warunków atmosferycznych.
Kalendarz pylenia roślin to potrzebne narzędzie dla każdego alergika, pozwalające przewidzieć okresy największego zagrożenia reakcjami alergicznymi. W Polsce sezon pylenia rozpoczyna się już wczesną wiosną, gdy tylko temperatura powietrza osiągnie odpowiedni poziom. Pierwsze pyłki pojawiają się już w lutym, kiedy to zaczynają pylić leszczyny i olchy. Intensywność uwalniania alergenów zależy od wielu spraw atmosferycznych – temperatury, wilgotności powietrza czy siły wiatru. Stężenie pyłków w powietrzu zmienia się w skali miesięcy, a także w ciągu doby (największe stężenie występuje w godzinach porannych). Monitoring stężenia pyłków prowadzony jest przez specjalistyczne stacje pomiarowe rozmieszczone w różnych częściach kraju.
Po okresie zimowym, gdy przyroda budzi się do życia, rozpoczyna się prawdziwy „maraton pylenia”. Kolejne gatunki roślin uwalniają do powietrza miliony ziaren pyłku, które dla wielu osób są źródłem uciążliwych dolegliwości. Charakterystyczne objawy alergii pyłkowej (katar sienny) to: wodnisty katar, kichanie, łzawienie oczu oraz świąd. Reakcje alergiczne mogą być szczególnie nasilone podczas suchej i wietrznej pogody, która sprzyja unoszeniu się pyłków w powietrzu.
Okresy największego zagrożenia dla alergików
- Wczesna wiosna – pylenie olchy, leszczyny i topoli
- Późna wiosna – pylenie brzozy, dębu i traw
- Lato i wczesna jesień – pylenie bylicy i ambrozji
Szczególnie trudnym okresem dla alergików jest przełom maja i czerwca, gdy nakłada się na siebie pylenie wielu roślin jednocześnie. Najbardziej problematyczne są pyłki charakteryzujące się wysoką alergenowością, do których należą między innymi pyłki brzozy i traw. W tym czasie osoby uczulone powinny zachować ostrożność i stosować się do zaleceń lekarza alergologa. Można także śledzić komunikaty aerobiologiczne, które informują o aktualnym stężeniu pyłków w powietrzu.

Profilaktyka i ochrona przed alergenami
Jak radzić sobie z sezonową alergią? Podstawą jest unikanie ekspozycji na alergeny w okresach ich największego stężenia w powietrzu. „Najlepszą porą na spacery dla alergików są godziny wieczorne lub czas po deszczu”. Immunoterapia swoista (odczulanie) to skuteczna metoda leczenia przyczynowego alergii, którą należy rozpocząć odpowiednio wcześnie przed sezonem pylenia. W mieszkaniu warto używać oczyszczaczy powietrza z filtrami HEPA oraz regularnie wietrzyć pomieszczenia w odpowiednich porach dnia (gdy stężenie pyłków jest najniższe).
Kalendarz alergiczny – sprawdź, kiedy pyłki będą Ci najbardziej dokuczać w !

Wiosna rozpoczyna sezon pylenia od leszczyny i olchy już w lutym, gdy temperatury są łagodniejsze. W marcu dołączają do nich topola i wierzba, a w kwietniu następuje prawdziwa eksplozja pyłków z brzozy, która jest jednym z najsilniejszych alergenów. Okres wiosenny to także czas intensywnego pylenia drzew owocowych, klonu oraz dębu, co może być szczególnie uciążliwe dla alergików wrażliwych na te pyłki. Maj przynosi pierwsze trawy i szczaw, których obecność w powietrzu utrzymuje się przez całe lato.
Czerwiec i lipiec to szczyt sezonu dla traw, które są najczęstszą przyczyną alergii w Polsce. W tym okresie pylą także babka lancetowata i pokrzywa, a pod koniec lipca dołącza do nich bylica. Sierpień wyróżnia się najmocniejszym pyleniem bylicy i ambrozji, których pyłki są wyjątkowo małe i mogą przemieszczać się na znaczne odległości. Nie można zapominać o grzybach, których zarodniki unoszą się w powietrzu szczególnie podczas ciepłych, wilgotnych dni.
Jesień przynosi stopniowe wygaszanie sezonu pyłkowego, jednak nadal możemy obserwować obecność pyłków bylicy i nawłoci. Wrzesień i październik to głównie czas zwiększonej obecności zarodników grzybów pleśniowych w powietrzu. Okres jesienny może być szczególnie trudny dla osób uczulonych na pleśnie, przede wszystkim podczas grabienia liści czy spacerów po lesie. Miejcie na uwadze, że natężenie objawów alergii zależy od stężenia pyłków, a także od warunków atmosferycznych: temperatura, wilgotność i kierunek wiatru mają podstawowe znaczenie.
Gdy pyłki traw wywołują reakcję łańcuchową – poznaj ukryte powiązania alergiczne
Alergia krzyżowa na pyłki traw może manifestować się poprzez szereg nieprzyjemnych objawów, które pojawiają się podczas bezpośredniego kontaktu z alergenem wziewnym. Reakcja krzyżowa występuje, gdy przeciwciała wytworzone przeciwko pyłkom traw reagują z podobnymi białkami obecnymi w żywności. Osoby uczulone mogą doświadczać swędzenia i pieczenia w jamie ustnej, obrzęku warg oraz trudności w przełykaniu po spożyciu niektórych pokarmów roślinnych.
- Świąd i pieczenie w jamie ustnej
- Kichanie i wodnisty katar
- Łzawienie i zaczerwienienie oczu
- Duszności i kaszel
Szczególnie intrygujący jest fakt, że objawy mogą się zwiększać podczas spożywania produktów np. pomidory, melony czy brzoskwinie. Jest to związane z podobieństwem strukturalnym białek aktualnych w tych owocach do alergenów pyłków traw.
Wpływ warunków atmosferycznych na nasilenie alergii krzyżowej
Można zauważyć, że intensywność reakcji krzyżowych może być modyfikowana przez czynniki środowiskowe. Wilgotność powietrza i temperatura mają spory wpływ na stężenie alergenów w powietrzu, co bezpośrednio przekłada się na nasilenie objawów. Podczas dni z wysoką wilgotnością i temperaturą, ziarna pyłków mogą pękać, uwalniając większe ilości alergenów. W takich warunkach osoby z alergią krzyżową powinny zachować ostrożność i unikać spożywania pokarmów mogących wywołać reakcję alergiczną.
Badania wskazują, że nawet 60% osób uczulonych na pyłki traw może doświadczać reakcji krzyżowych z żywnością. Jest to ważna informacja dla alergików, którzy powinni być świadomi możliwości wystąpienia dodatkowych objawów po spożyciu określonych pokarmów, przede wszystkim w sezonie pylenia traw.
Pszczela i pyłkowa rewolucja w leczeniu alergii – immunoterapia XXI wieku
Immunoterapia jadem pszczół i alergenami pyłków to skuteczna metoda leczenia osób uczulonych, która polega na systematycznym, stopniowym podawaniu pacjentowi wzrastających dawek alergenu. Terapia prowadzi do wytworzenia tolerancji immunologicznej na dany alergen, co mocno zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych. W kwestii immunoterapii jadem pszczół, proces rozpoczyna się od mikroskopijnych dawek jadu, które są sukcesywnie zwiększane pod ścisłą kontrolą alergologa. Terapia ta jest szczególnie ważna dla osób, u których występują silne reakcje po użądleniu, włącznie z reakcjami anafilaktycznymi zagrażającymi życiu. Standardowy czas leczenia wynosi od 3 do 5 lat, a efekty utrzymują się nawet przez paręnaście lat po zakończeniu terapii.
Immunoterapia pyłkami kwiatów, zwana też odczulaniem na pyłki, stosowana jest głównie w leczeniu alergicznego nieżytu nosa, astmy czy alergicznego zapalenia spojówek. Skuteczność tej metody jest szczególnie wysoka, gdy rozpocznie się ją we wczesnym stadium choroby. Pacjenci poddawani tej terapii otrzymują szczepionki mające wyciągi alergenowe konkretnych pyłków, na które są uczuleni.
Proces leczenia można prowadzić dwiema metodami: poprzez zastrzyki podskórne lub w formie tabletek podjęzykowych. Wybranie metody zależy od własnych preferencji pacjenta oraz zaleceń lekarza. W trakcie terapii konieczne jest częste monitorowanie stanu pacjenta i dostosowywanie dawek preparatu. Immunoterapia łagodzi objawy alergii, a także zapobiega rozwojowi nowych uczuleń i progresji choroby w kierunku astmy oskrzelowej. Wyjątkowe efekty osiąga się, rozpoczynając leczenie poza sezonem pylenia roślin, na które pacjent jest uczulony.