Liczna mikroflora bakteryjna zasiedla powierzchnię ziaren pyłku roślin wiatropylnych. Na pyłku brzozy wykryto ponad 250 różnych szczepów bakterii, m.in. z rodzajów Pseudomonas i Actinomycetes. Bakterie te mogą wywoływać reakcje alergiczne lub zwiększać odpowiedź immunologiczną na alergeny pyłkowe. Warunki atmosferyczne, szczególnie wilgotność i temperatura, wpływają na rozwój mikroflory bakteryjnej na ziarnach pyłku.
Alergie pyłkowe to powszechny problem dotykający miliony ludzi na całym życiu. Nowe badania rzucają nowe światło na rolę bakterii zasiedlających pyłki roślin wiatropylnych. Mikroorganizmy te mogą mocno modyfikować reakcje alergiczne u osób uczulonych. Naukowcy odkryli, że pyłki roślin nie są sterylne – stanowią one swoiste mikro-ekosystemy dla różnorodnych bakterii. Te mikroskopijne organizmy potrafią przetrwać transport w powietrzu na znaczne odległości, przyczyniając się do złożoności reakcji alergicznych. Szczególnie interesujący jest fakt, że niektóre szczepy bakterii mogą zwiększać reakcje immunologiczne, podczas gdy inne wykazują właściwości łagodzące (co otwiera nowe możliwości terapeutyczne).
Wpływ mikroflory pyłkowej na układ odpornościowy
Badania sugerują obecność następujących grup bakterii na ziarnach pyłku:
- Proteobacteria
- Firmicutes
- Actinobacteria
- Bacteroidetes
- Acidobacteria
- Cyanobacteria
- Verrucomicrobia
Mikroflora pyłkowa wykazuje zdumiewającą zdolność do modulowania odpowiedzi immunologicznej organizmu. Bakterie znajdujące się na powierzchni ziaren pyłku mogą produkować endotoksyny i lipopolisacharydy, które wchodzą w bezpośrednią interakcję z komórkami układu odpornościowego. Zjawisko to nazwano „efektem immunomodulacyjnym mikroflory pyłkowej”. Interesujące jest, że skład bakteryjny różni się mocno między gatunkami roślin – nawet blisko spokrewnionymi. Czy może to tłumaczyć różnice w nasileniu reakcji alergicznych na pyłki różnych roślin?
Rola bakterii w kształtowaniu alergogenności pyłków
Nowe analizy metagenomiczne ujawniły ciekawe zależności między składem mikroflory a immunogennością pyłków. „Mikrobiom pyłkowy” – jak określają go naukowcy – może stanowić podstawa do zrozumienia mechanizmów alergii. Określone szczepy bakterii mogą zwiększać przepuszczalność błon śluzowych dróg oddechowych, ułatwiając przenikanie alergenów. Inne z kolei – poprzez wydzielanie specyficznych metabolitów – mogą chronić przed reakcjami alergicznymi (co stwarza potencjał dla nowych metod terapeutycznych). Bakterie te mogą także wpływać na ekspresję białek alergennych w pyłkach, zmieniając ich właściwości uczulające.